تعامل نوازندگان و سازندگان برای ارتقای عود ایرانی؛
نخستین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی دومین جشنواره ملی عودنوازی قشم، با هدف تبادل نظر بین نوازندگان و سازندگان عود و بررسی استانداردهای این ساز، ۲۳ اسفند در شهرکتاب مرکزی برگزار شد. در این نشست، کارشناسان بر اهمیت تعامل میان نوازندگان و سازندگان، مستندسازی استانداردها و الگوبرداری از نمونه‌های موفق جهانی برای بهبود کیفیت عود ایرانی تأکید کردند.
در این نشست که با حضور جمعی از نوازندگان و سازندگان عود شکل گرفت، به موضوعات مهمی از جمله اهمیت شناخت ساز عود، ویژگی‌های یک ساز خوب و همچنین لزوم فرهنگ‌سازی شناخت هر چه بیشتر و بهتر این هنر ارزشمند پرداخته شد.
محسن فتاحی به عنوان دبیر اجرایی دومین جشنواره ملی عودنوازی قشم، به سوالات سازندگان و نوازندگان درباره چگونگی برگزاری جشنواره و جزئیات آن پاسخ داد.
از دیگر موضوعات مهمی که در این نشست مطرح شد، ویژگی‌های یک عود ایده‌آل بود که مجید ناظم‌پور، پژوهشگر و آهنگساز در گفتگو با عودسازها و عودنوازها به جزئیات آن پرداخت.
طی صحبت‌های صورت گرفته این پیشنهاد مطرح شد که برای رسیدن به اندازه‌های ایده‌آل مانند استانداردسازی فاصله سیم‌ها، طول سیم، زاویه پنجه و دیگر ابعاد ساز مانند اندازه دسته، قوس پشت دسته، اکشن‌ها، گوشی‌ها و غیره سازندگان و نوازندگان با هم به هم‌فکری بپردازند و طی جلسات هم‌اندیشی دوستانه آتی بین این دو گروه، به یک اندازه استاندارد و مطلوب برسند.
در همین راستا، ناظم‌پور دو مطلب مهم به نقل از استاد قنبری عنوان کرد: «اول این که سازسازی که خودش نتواند سازش را بنوازد، جعبه‌سازی بیش نیست. تا فردی خودش ساز نزند، طبیعتاً نمی‌تواند بگوید مشکلات یک ساز چیست که بتواند آن‌ها را حل کند. علاوه بر این، تا فردی ساز نزند، نمی‌تواند رنگ‌های مختلف صدا را بشناسد. مطلب دوم این که وقتی شما یک ساز را می‌سازید و نوازنده‌ای آن را می‌نوازد، یک ارتباط دو طرفه باید برقرار باشد. ساز خوب، نوازنده را به جلو هُل می‌دهد و نوازنده است که می‌تواند به سازنده ساز بگوید این اشکالات را برطرف کن. این‌ها باید در کنار هم کار کنند.»
ناظم‌پور به این مهم اشاره کرد که برای رفع تعدد نظرات موجود در حوزه ساخت ساز عود، لازم است مانند سایر کشورها، سازندگان و نوازندگان ایرانی با یکدیگر تعامل داشته باشند تا بتوانند به یک استاندارد مطلوب و جامع در زمینه ساخت عود ایرانی برسند و بر اساس آن پیش بروند.
در جریان این جلسه افراد دیگری به شکل آنلاین حضور داشتند. سینا اسدی، از فعالان حوزه عود که از راه دور در جلسه حضور داشت، بر لزوم استانداردسازی این ساز تاکید کرد و این جشنواره را فرصتی برای رسیدن به نقطه‌نظر مشترک میان نوازندگان و سازندگان دانست. او بر اهمیت یکدست شدن ابعاد و مشخصات عود تاکید کرد تا از سازندگان مطرح الگو گرفته شود و متغیرها در ساخت این ساز کاهش یابد.
در ادامه محمدی، از عودسازان باتجربه که سابقه ۱۰ سال فعالیت در ترکیه را دارد، از چالش‌های استانداردسازی ساز عود گفت.
او به تجربه همکاری با سازندگان ترکیه‌ای مانند رمضان جالای، حسین فارات و مصطفی بودارک اشاره کرد و توضیح داد که برخی از استانداردهای رایج در ترکیه، از جمله استفاده از تکنیک‌هایی که به صدای ساز آسیب می‌زند، با سلیقه نوازندگان ایرانی همخوانی ندارد. او همچنین به تفاوت‌های ساختاری عودهای ترک و ایرانی پرداخت و توضیح داد که سازگران ترکیه‌ای ابزارهای پیشرفته‌ای دارند و از چسب‌هایی در ساخت عود استفاده می‌کنند که در ایران رایج نیست.
ناظم‌پور نیز در این نشست بر لزوم مواجهه آکادمیک با تفاوت دیدگاه‌های عودسازان و نوازندگان تاکید کرد. او معتقد است که مستندسازی این استانداردها می‌تواند به پیشرفت صنعت ساخت عود کمک کند، چرا که نوازندگان سلیقه‌های متفاوتی دارند و ساز باید پاسخگوی نیازهای آنان باشد.
در ادامه، یک سازنده دیگر به اهمیت چوب در ساخت عود اشاره کرد و پیشنهاد داد که سازندگان بر شناخت انواع چوب تمرکز کنند تا به کیفیت پایدار برسند.
در پایان، نماینده‌ای از طرف فاروق تورونس، از برجسته‌ترین سازندگان عود در جهان، به لزوم احترام به کیفیت برندهای معتبر جهانی اشاره کرد و گفت که قبل از نقد کردن این برندها، ابتدا باید به سطحی از دانش و مهارت در ساخت عود رسید. به اعتقاد او، نوازندگان به صدای درست و بالانس صوتی اهمیت می‌دهند و استانداردسازی عود در ایران می‌تواند به بهبود این ساز کمک کند.
این نشست نشان داد که اختلاف‌نظرهایی در مورد استانداردسازی ساز عود وجود دارد، اما همه بر این باورند که تعامل بین نوازندگان و سازندگان و الگوبرداری از نمونه‌های موفق جهانی، می‌تواند به ارتقای کیفیت عود ایرانی کمک کند.
برچسب‌ها:جشنواره ملی عودنوازی قشم, شهرکتاب, عود, مؤسسه شهرکتاب
دیدگاهتان را بنویسید